Dit keer het blog van onze afstudeerstudenten waarin ze schrijven over het Rotermann Kwartier in Tallinn. Tallinn, een stad in transitie, is de inspirerende bestemming voor de Veldacademie-excursie van 2021. De excursie brengt ons langs bijzondere plekken en projecten, die tevens dienen als test cases voor het door Veldacademie ontwikkelde maatschappelijk waardenkader. Dit waardenkader, onderdeel van het project maatschappelijk vastgoed, helpt betrokkenen om na te gaan welke waarden op een plek belangrijk kunnen zijn en deze vanaf het begin af aan bij een (her)ontwerpproces mee te nemen. Onze afstudeerstudenten hebben vanuit deze invalshoek naar afgeronde transformaties en projecten in Tallinn en Helsinki gekeken.
Het Rotermann Kwartier ligt in het hart van Tallinn, tussen de oude stad, de haven en het Viru-plein. Het is een gebied waar oude industriële gebouwen een nieuwe functie hebben gekregen, daarnaast er in het gebied nieuwe moderne gebouwen bijgebouwd. Voor de 19e eeuw bevonden zich in dit gebied een warenhuis, een fabriek die zetmeel, spiritus, tafels en pasta produceerde, een molen die brood, meel en grutten maakten, een stoomzagerij en een zoutpakhuis (één van de meest uniek bewaard gebleven kalkstenen bouwwerken in Estland is). In 1829 richt Christian Abraham Rotermann een groot bedrijf op. Naarmate de jaren verstrijken wordt het bedrijf groter. De Rotermann eigendommen bevinden zich verspreid over de stad, maar Christian Rotermann wil het bedrijf ‘verzamelen’ in één gebied, de Rotermann wijk. Zo werd de Rotermann-wijk het industriële centrum van Tallinn. De wijk krijg zijn naam in de 19e eeuw.
Kortgeleden werd de wijk gekocht door een groep ondernemers die veel nieuwe ideeën hebben voor het gebied. De verlaten industriële gebouwen worden door ontwerpers getransformeerd tot moderne architectuur.
Het gebruik van het gebied
Na de transformatie is dit gebied bij de stad getrokken. Allereerst heeft het gebied een betere verbinding gekregen met de stad en is het open voor toeristen en bewoners om er een kijkje te nemen. Het gebied wordt voornamelijk in de zomermaanden druk bezocht, door lokale bewoners maar ook door toeristen. Dit doordat er verschillende restaurants, winkels, hotel en zelfs een 11-zalen bioscoop. In de oude zoutopslagplaats is het museum van Estse Architectuur gevestigd. Zo zijn er genoeg dingen te doen in dit gebied, echter lijkt het erop dat consumeren verwacht wordt. Ook wonen er mensen in het gebied. De combinatie van wonen, faciliteiten en de openbare ruimte met een gebrek aan inrichting of programma, maakt dat het gebied een onduidelijke grens heeft tussen openbaar en privé, mogen we hier lopen of is dit voor de bewoners? Opvallend zijn de muziek boxen die zijn opgehangen in de openbare ruimte. Mooie zonnige zomer dag met muziek uit de boxen nodigt uit om op deze plek te verblijven, jammer genoeg stonden deze muziekboxen uit tijdens ons bezoek.
Maatschappelijke waarden van het project
Verkeersveiligheid - In de publieke ruimte van het gebied is geen ruimte voor autoverkeer. Door parkeergelegenheid ondergronds te programmeren, wordt de voetganger dominant in het gebied, waardoor je je als bezoeker veilig voelt.
Historie - Door de oude fabriekspanden op te toppen met moderne elementen ontstaat er een zekere gelaagdheid in het gebied, waarbij deze gebouwen zijn geüpgraded en tegelijk hun geschiedenis zichtbaar is gebleven.
Conclusie
Het gebied is in waarde gestegen. Mooie architectuur, materiaalgebruik en verschillende functies zijn aanwezig in het gebied. De openbare ruimte voelt aan als publiek, echter mist het zitgelegenheden of andere activiteiten die zonder kosten te gebruiken zijn. Buiten een klein kinderspeelplaats is er in de openbare ruimte niks functioneels. Mogelijk is dit gebied in de zomer drukker bezocht. Toch lijkt het om gebruik te mogen maken van de omgeving wordt consumeren wel verwacht. Lopend door dit gebied roept een aantal vragen op: Zijn er alleen gebruikers in de buitenruimte die winkelen/consumeren? Of voegt het in gebruik echt iets toe voor het publiek? Ondanks dat het gebied er goed, schoon en indrukwekkend uitzag, is het gebruik ervan onduidelijk. In dit oude industriegebied zijn er veel oude industrie gebouwen intact gebleven en is er ruimte gemaakt voor hoogwaardige moderne architectuur. Ondanks dat dit gebied (buiten de zomertijd) geen hoge publieke waarde heeft, kan Rotterdam wel een voorbeeld nemen aan de manier waarop het hoogwaardig getransformeerd is.
