Het afstudeeronderzoek van Lizanne Maat onderzoekt hoe collectieve woonvormen kunnen bijdragen aan het versterken van de zelfstandigheid van thuiszoekende jongeren in Rotterdam. In een stad waar de druk op de woningmarkt toeneemt, raakt deze groep vaak uit beeld. Zonder stabiele huisvesting verliezen jongeren perspectief en aansluiting. Dit onderzoek pleit voor gedeelde woonvormen waarin thuiszoekende jongeren samenleven met zogenoemde stadsveteranen: bewoners met woonervaring die een stabiele factor vormen in de gemeenschap. Door wederzijdse steun, ontmoeting en gedeeld dagelijks leven ontstaat een omgeving waarin jongeren kunnen aarden, groeien en opnieuw richting vinden.
Beperkte ondersteuning van thuiszoekende jongeren
Jongeren met weinig ondersteuning van ouderfiguren ervaren de overgang naar volwassenheid vaak als abrupt en moeilijk. Dit kan hun welzijn aanzienlijk aantasten tijdens een kwetsbare periode en langdurige invloed hebben op hun gezondheid en zelfstandigheid.
Overgang naar zelfstandigheid van jongeren met en zonder ondersteuning
Overgang naar zelfstandigheid
Thuiszoekende jongeren
Thuiszoekende jongeren hebben geen veilige woonsituatie, maar willen actief werken aan het creëren van een thuis. Vaak missen ze de juiste ondersteuning en middelen om een stabiele woonplek te vinden en vallen ze onder de groep van ‘bankslapers’, jongeren die van bank naar bank hoppen. Hoewel ze vaak een sociaal netwerk hebben, is dit meestal onvoldoende om een eigen thuis te realiseren. Een belangrijke behoefte van deze jongeren is informele ondersteuning of een mentorfiguur die hen kan begeleiden.
Stadsveteranen
Stadsveteranen zijn vitale 55-plussers die actief willen blijven bijdragen aan de stad. Naarmate mensen ouder worden, neemt vaak eenzaamheid toe. Het bieden van een plekje in een gemeenschap kan ouderen betrokken houden. Een mogelijke rol is die van informele mentor voor thuiszoekende jongeren, waarmee wederzijdse steun ontstaat.
Schets van de Groeiplaats
DE GROEIPLAATS
Een alternatief: De Groeiplaats in Kaappark
In Katendrecht groeit een bijzondere woongemeenschap waarin thuiszoekende jongeren en stadsveteranen samenleven. Elke bewoner vormt een duo met een maatje in het gebouw, waardoor een netwerk van zorg en nabijheid ontstaat. Het gebouw biedt diverse ruimtes: plekken om elkaar te ontmoeten, maar ook hoekjes voor rust. Zo kunnen bewoners op hun eigen tempo verbinding maken, via een spontaan praatje of door simpelweg samen aanwezig te zijn in de tuin of een gemeenschappelijke ruimte. Deze gelaagde ontmoetingen vormen een veilige omgeving waarin iedereen de ruimte krijgt om te groeien.
simpelweg samen aanwezig te zijn in dezelfde tuin of ruimte. Deze gelaagde ontmoetingen aken de woongemeenschap tot een veilige bedding waarin iedereen de ruimte krijgt om te groeien.
Schets van hoe bewoners kunnen wortelen in de buurt
Wortelen in de buurt
De Groeiplaats opent zich naar de buurt en biedt ruimte voor verschillende functies: een zorgpunt voor wijkbewoners, een café waar jongeren werkervaring kunnen opdoen, en kleine ruimtes voor lokale ondernemers. Zo groeit het gebouw uit tot een levendig buurtcentrum en kan het stevig wortelen in de bestaande gemeenschap.
Waar mensen samen kunnen komen
Samen in het hart
In het hart van de Groeiplaats liggen de gemeenschappelijke ruimtes die Kaappark verbinden met de bewoners. Er is een ruimte voor jongeren en voor ouderen, gekoppeld of afzonderlijk te gebruiken, waar ook buurtactiviteiten kunnen plaatsvinden.
Het hofje
Het kiemhofje
Het kiemhofje is de gemeenschappelijke binnentuin waar jong en oud elkaar ontmoet. Hier kunnen spelletjes worden gespeeld, kan ontspannen worden, en ontstaat spontane interactie. Het groeiplein is verbonden met de ingang, waardoor bezoekers en buurtbewoners gemakkelijk kunnen meekijken en deelnemen.
Je echt thuis voelen
Aarden in hun thuis
De jongerenwoningen liggen dicht bij de begane grond, met direct zicht op de tuin en de straat. Een pergola vormt een zachte overgang tussen straat en woning en biedt extra bescherming. De indeling van de woningen, zoals het bed boven de badkamer, zorgt voor privacy en een veilig gevoel.
Oost west, thuis best
Een eigen stekkie
Iedere bewoner verdient een plek om zich terug te trekken. Jongeren wonen rondom het kiemhofje, stadsveteranen in de toren met uitzicht over het park en de wijk. De jongeren hebben naast hun zitraam een klein hoekje voor hun bed, waardoor ze ’s avonds veilig en rustig kunnen slapen.
Een plek om te groeien
De Groeiplaats laat zien dat wonen meer kan zijn dan alleen een huis. Het is een plek waar jongeren zichzelf kunnen zijn, stadsveteranen betekenis krijgen, en de buurt mee groeit. Samen creëren ze een gemeenschap waarin steun, ontmoeting en eigenheid samenkomen - een plek waar iedereen de ruimte krijgt om te bloeien en een omgeving vindt waarin men zich echt gesteund voelt.